O drodze koniecznej mówi art. 145 KC:
§ 1. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna).
§ 2. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.
§ 3. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.
Mapa sporządzona w celu ustanowienia drogi koniecznej jest mapą dc. prawnych i powinna być sporządzona wg rozporządzenia ws. Standardów technicznych §77.1, 2: 1) podkład mapy ewidencyjnej; 2) oznaczenia działek i konturów;
3) opis zawierający: a) nazwę miejscowości; b) identyfikator i nazwę jednostki ewidencyjnej; c) identyfikator i nazwę obrębu ewidencyjnego; d) numer księgi wieczystej, jeżeli prowadzona jest dla nieruchomości; e) tytuł mapy i jej skalę, f) imię i nazwisko lub nazwę podmiotu, który zgłosił prace geodezyjne dotyczące mapy, oraz podpis osoby reprezentującej ten podmiot; g) imię i nazwisko oraz numer uprawnień geodety, który sporządził mapę; h) oznaczenie kancelaryjne zgłoszenia pracy geodezyjnej; i) datę opracowania mapy; 4) istotne dla przedmiotu opracowania szczegóły terenowe, stanowiące treść baz danych, o których mowa w art. 4 ust. 1a pkt 3 oraz ust. 1b ustawy; 5) zasięg i rodzaj służebności gruntowej oznaczony linią przerywaną w kolorze brązowym, a rodzaj opisany w polu mapy wolnym od rysunku.
Istotnym tutaj jest także fakt, że służebność gruntowa może podlegać zasiedzeniu:
Art. 292. Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
czyli art. 172. § 1. Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Wtedy sprawę można uregulować także poprzez zasiedzenie. Też korzystamy z mapy do celów prawnych (wyłączając oznaczenia służebności – kolorem i linią, bo już nie będzie to służebność tylko zasiedzenie).